Intro
Boek van de maand? Ik was het niet van plan en doe het toch, schrijven naar aanleiding van de vraag van Hendrik-Jan de Wit over boeken van deze week:
Is een Boek van de Maand bij De Wereld Draait Door voor jou de reden om het te gaan lezen?
Ik moet even twee dingen uit elkaar halen hier. In de eerste plaats het fenomeen ‘Boek van de Maand’ en in de tweede plaats het TV-programma ‘De Wereld Draait Door’. En als het tegenzit in deze blogpost komt er ook nog een synthese van die twee dingen, al is een synthese met het TV-programma ‘De wereld Draait Door’ voor iemand als ik zeker geen sinecure…
Boek van de maand
Tja…
Allereerst: Walter van den Berg van harte gefeliciteerd. Denk ik. Vermoed ik. Het zit namelijk zo: voor mij is het zeker geen aanbeveling als je boek het predikaat ‘Boek van de maand’ scoort bij De Wereld Draait Door. Maar uit de post van Hendrik-Jan, met tweets van de auteur en zo, moet ik opmaken dat hij er blij mee is. Als mede-oprichter van de uitgever van het Boek van de Maand februari (of maart? 2016 ben ik ook een heel klein beetje blij. Maar nog een keer: ik weet werkelijk niet of het een serieuze aanbeveling is…
Schuld
‘Schuld’ (maar dat wisten jullie al) van Walter van den Berg
Ik mis dus kennelijk iets… Want ik heb ‘Schuld’ al lang voor het door een doorsnee boekverkoopclubje in een TV-programma verkozen werd (ik las het heugelijke nieuws overigens zojuist in de uitnodigingsblogpost van Hendrik-Jan voor 50Boeken, week 10) in huis (je bent mede-oprichter van de uitgeverij of niet), ik heb het gelezen en ik heb er een blogpost over geschreven. Die blogpost was gemengd positief. Of gemengd kritisch en negatief, wat je wilt. Want ik vind Schuld van Walter van den Berg helemaal niet zo’n heel geweldig boek. Misschien ligt het aan het genre, misschien aan de stijl waarin het boek geschreven is, misschien aan nog andere dingen. Bijvoorbeeld aan mij en mijn twijfelachtige smaak als het om goede boeken en goede literatuur gaat. ‘Schuld’ is gewoon niet mijn boek, en van de eerste drie van ‘mijn’ uitgever het minst goede boek. Vind ik. Nou ja, ik heb geen zin om mezelf te herhalen, je kunt mijn recensie, mijn mening gewoon lezen in de blogpost, die ik schreef over ‘Schuld’. Niet mijn Boek van de Maand… Maar wel een boek van Das Mag Uitgeverij, en daar ben ik trots op! Er lopen belangen doorelkaar, merken jullie het?
De Wereld Draait Door
Dit TV-programma heb ik heel vaak gezien. De eerste jaren heel erg vaak. En met groot plezier, anders zou ik na een paar afleveringen zijn afgehaakt. Maar na een seizoen of 4, 5 was het wel gedaan. Ik heb een hekel aan tikkende platen. En misschien een nog wel grotere hekel aan het uitmelken van een naam, zoals met alle spin offs onverteerbaar gebeurt. Colleges, musea, restaurants, piss off. Het allerergste is natuurlijk die gemaakte maniertjes van Matt Hijs. Dus ik ben enige tijd geleden nogal afgehaakt. Definitief. Ik kijk al jaren stelselmatig niet. In de eerste plaats omdat ik het risico op een anafylactische shock loop als ik die uitgewrongen volslagen uitgewoonde en conceptueel tot op het bot uitgenutte kop van Matt Hijs zie en zijn maniertjes hoor en zie. Misselijkmakend. Zodanig tikkende plaat dat ik hem inmiddels bij het vuilnis heb gedaan, omdat de krassen en scheuren in die oude LP de eerste minuut al niet te overzien zijn.
Synthese
Even terug dan naar de vraag van Hendrik-Jan.
Het is simpel. IK WEET DUS NOOIT WELK BOEK ‘Boek van de Maand’ is volgens een clubje boekverkopers waar ik het allooi niet van ken. Want ik kijk nooit naar dat vreselijk nare TV-programma en weet dus vanzelfsprekend ook niet wanneer het geven van dat predikaat plaatsvindt. En ik weet dus ook niet waar de keuze op gevallen is. Vind ik dat erg? Ervaar ik dat als probleem? Is er iemand die denkt dat ik een écht goed boek mis omdat ik niet weet dat het ‘Boek van de maand’ is? Niet echt, toch?
Dan heb ik daarnaast nog twijfels bij de inhoudelijke en literaire deskundigheid van eigenaren van boekhandels. Als ik in dat vak zat, als ik mijn eigen boekwinkel zou hebben (op zich geen slechte droom…), dan zou ik bijvoorbeeld boeken als ’50 tinten grijs’ (en ja, in de vertaling uit het Engels, niet in de originele taal, want er lezen in Nederland veel meer mensen Nederlandstalige boeken (ook al zijn het afschuwelijk slechte vertalingen) dan boeken in een taal van over de grens) aanwijzen als ‘Boek van de Maand’. Daar hoef je geen rocket scientist op het gebied van literatuurmarketing voor te zijn. De intrigerende vraag is wat mij betreft dus niet wat IK vind van het Boek van de Maand, maar wat die boekverkopers drijft tot het aanwijzen van een bepaald boek… Als je denkt dat ik suggereer dat die boekverkopers een commercieel belang hebben, dan heb je me goed begrepen.
Geen idee
Omdat ik de keuze van het Boek van de Maand dus zelden of nooit verneem, heeft de keuze van 4 willekeurige boekverkopers (ja ja, leg mij gerust het vuur na aan de schenen hoe ik aan de wetenschap over het concept kom…) geen enkele invloed op welk boek ik wel of niet lees. Maar het is voor mij heel voorstelbaar dat ik geen enkel Boek van de Maand ooit zou lezen. Mocht ik dus te weten komen welk boek tot Boek van de Maand bij dat flutprogramma is verheven. Wat dat betreft is er sprake van toevallig geluk dat ik om een geheel legitieme reden het boek van Walter van den Berg, ‘Schuld’, al in een blogpost besproken had voordat het in ‘De Wereld Draait Door’ (een echt te vermijden TV-programma, zoals verreweg de meeste TV-programma’s, ik zal ook niet vrijwillig naar ‘Hello Goodbye’, ‘Wie is de mol’, ‘Boer zoekt vrouw’, ‘Pauw’, ‘Ik vertrek’, ‘Heel Holland bakt’, ‘Ik vertrek'(oh, dat zei ik al) en al die andere kunst en kitsch-programma’s op TV kijken. In die zin heb ik er alle begrip voor dat Sander Dekker als mediatycoonstaatssecretaris meer invloed op de bedroevende kwaliteit van de programma’s van de publieke omroep wil hebben. Vanuit die optiek: go, Dekker, go en sla dat landschap volledig kaal! En dan heb ik het nog geeneens over de commerciëlen… Overigens is dat hele verhaal van de Mediawet natuurlijk een soap van hele andere orde en misschien een aparte blogpost waard, maar dit terzijde. Geheel en al.
Walgelijk
Nog even dan. Welke randdebiel verzint een wedstrijd over boeken? Zonder dat er enige deskundigheid vereist is bij de jury van die wedstrijd? Want dat er bij dat clubje van ‘De Wereld Draait Door’ vraagtekens zijn te zetten, dat zal hopelijk niemand mij betwisten. Ik bedoel: kijk nou gewoon naar wat er aan kwaliteit aan tafel zit en de kwalificatie ‘deskundige’ impliciet of expliciet heeft toegevoegd gekregen… Ik noem je iemand als Sywert van der L. Hoe ik dat weet? Manmanman, één mislukte bijdrage en twee weken focking trending topic op Twitter. En dumpt zo’n programma die ‘deskundige’ dan? Nee hè? Mag die nitwit gewoon verder gaan met het debiteren van de grootst mogelijke onzin? Ja hè? En ik moet dan geloven in de kwaliteit van anderen aan tafel bij Matt Hijs? Niet echt hè? Kijk, ik heb nog redelijk vertrouwen in jury’s van dingen als de P.C. Hooft-prijs, de Nobelprijs voor de Literatuur en desnoods de Booker Prize. Al weer minder in de AKO-literatuurprijs en vergelijkbare commerciële prijzen… Ja, niet in de prijzen, maar in de jury’s. En dus in de toekenning van die prijzen.
Doe es niet!
Een wedstrijd over boeken, over literatuur, in Nederland en in een programma van buitengewoon slechte kwaliteit (bijvoorbeeld De Wereld Draait Door) suggereert dat er voldoende jurykwaliteit in Nederland aanwezig is. Ik heb daar ernstige twijfels over. Ik bepaal dus op een andere manier wat ik in huis haal, lees en zal me nooit en te nimmer baseren op het oordeel van boekverkopers met een belang. Ik ga regelmatig naar boekwinkels, geef mijn ogen goed de kost en pak de aangeboden boeken die mij wat interesseren vast. Blader wat. Aanvullend lees ik recensies. In de eerste plaats in NRC, want dan weet ik al bij het lezen van die recensie dat ik waarschijnlijk iets afwijkends vind. Dat was bijvoorbeeld zo bij ‘Schuld’. Een veel positievere recensie in NRC dan die van mij. Een recensie in NRC die ik pas las nadat ik die van mij geblogd heb. Zo ben ik dan ook wel weer. En hé, als je nu denkt dat ik het boek van Walter van den Berg niet met plezier heb gelezen, dan vergis je je. Soms lees ik ook recensies op Internet. Of ik kijk wat op de site van bol.com of een andere on line boekverkoper. Ik vorm mij dus voordat ik aanschaf en voordat ik lees niet zelden een préleesbeeld van een boek. Ook wel eens niet hoor, ik laat mij ook wel verrassen, niet alles is immers te regelen en te voorzien en voor te spellen.
Slot
Het antwoord op de vraag van Hendrik-Jan is dus een hartgrondig ‘NEE’. Ik weet niks over het Boek van de Maand en vanuit dat niet-weten is er dus geen sprake van invloed op wat ik lees. En ik ben daar best wel heel gelukkig mee. Want anders zou ik mij moeten dwingen om naar Matt Hijs en zijn waardeloze programma te kijken. Geen goed plan. Bedenk eens hoeveel leestijd ik op jaarbasis genereer door dat pulpprogramma categorisch niet te kijken!
Het bericht 50Boeken – 10 – Boek van de maand verscheen eerst op Ruud's Blog.